Eski dönemlerden bu yana insanlar, barınma ve güvenlik nedeniyle yeraltı şehirleri inşa etmiş ve temel ihtiyaçlarına yönelik oluşturmuşlardır. Tarihi milattan önceye kadar uzanan bu dünyanın en büyük yer altı şehirleri, içinde neredeyse ayrı bir dünya barındırmakta. Ülkemizde de günümüzde ihtişamını kaybetse de muazzam yapısı ile her sene binlerce turiste ev sahipliği yapan birçok yeraltı şehirleri bulunur.
Petra – Ürdün
Petra antik kenti, Hor Dağı’nın eteklerinde yer alır. Dünyadaki yeraltı şehirleri arasında önemli bir yere sahip olan şehir, Ürdün’ün en önemli turizm noktasıdır. Petra’yı genellikle Indiana Jones filmlerinde görmüşüzdür. Şehri bu kadar farklı kılan, dağlarına yontulmuş kaya mezarlarıdır. Özellikle Nabatlılar döneminde mimari açısından muhteşem eserlere ev sahipliği etmiştir.
En önemli yapısı, 40 metre yüksekliğe sahip olan ve zarif hatları ile göz kamaştıran Al Khazneh cephesidir. Alanın büyüklüğü nedeniyle ortalama 20.000 kişilik bir kapasiteye sahip olduğu tahmin edilir. Kent, Milattan sonra 7. yüzyılda keşfedilmiş ve Avrupalı arkeologlar tarafından incelenmiştir. Petra kentinde kazılar, günümüzde de devam etmektedir.
Wieliczka Tuz Madeni – Polonya
Dünyanın en büyük yeraltı şehirleri arasında Yeraltı Tuz Katedrali olarak bilinen bu yeraltı şehri, Polonya’nın Krakow şehrinde yer alır. Wieliczka Tuz Madeni, kaya tuzu bulmak amacıyla açılmıştır. Tarihi, 1200 yıllarına dayanır. Sonraki yıllarda yeraltına daha da yayılan tuz madeni, savaş döneminde tünellerin oyulması nedeniyle bugünkü halini almıştır.
Madeni gezenler, Da Vinci’nin meşhur Son Akşam Yemeği’ni izleyebilirler. Aynı zamanda tarihi avizeler, heykeller ve kabartmalar da bulunur. Maden, her ne kadar 2007 yılında tuz üretimini durdurmuş olsa da günümüzde Polonya’nın en önemli turistik merkezlerinden biridir.
Orvieto – İtalya
İtalya’nın turistik kasabalarından biri olan Orvieto, beyaz şarabı ve birbirinden muazzam tabloları ile her sene binlerce turisti ağırlamakta. Kasabanın bu kadar gözde bir yer olmasının asıl nedeni, yeraltında farklı bir güzelliğe ev sahipliği yapmasıdır. Burada bulunan yeraltı şehri, volkanik kayalarla inşa edilmiştir ve inşasının ilk yıllarında kuyu olarak oyulmuştur.
Yeraltı şehiri, yıllar boyunca eklenen galeri ve tüneller sayesinde bugünkü halini almıştır. Yapı içerisindeki bazı odalar, Orta Çağ dönemine ait kalıntılar da içermekte. Genellikle şarap depolama için kullanılmış olsa da İkinci Dünya Savaşı’nda sığınak görevi görmüştür.
Naours – Fransa
Naours, Kuzey Fransa’da yer alır ve dünyanın en büyük yeraltı şehirleri arasında bulunur. Şehirde iki metre uzunluğunda tüneller ve ortalama 300 adet odalar vardır. Yer seviyesinden 100 metre aşağıda inşa edilmiştir. İnşası, M.S. 3. yüzyılda yapılmıştır. Roma döneminde maden ocağı olarak kullanılmıştır. Ancak zaman zaman savaş dönemlerinde insanları koruyan bir yeraltı şehri olmuştur. Tahminlere göre kapasitesi 3000 kişiliktir. Şehirde şapeller, ahırlar, kuyular ve fırınlar bulunmuştur.
Derinkuyu – Türkiye
Derinkuyu da diğer yeraltı şehirleri gibi savaş dönemlerinde sığınak amacıyla inşa edilmiştir. Toplamda 18 kattan oluşmaktadır ve içerisinde mutfaklar, okullar, yağ depoları, şaraphane ve hamamlar bulundurur. Şehrin ortalama kapasitesi, 20.000 kişidir. Saldırı risklerine karşın şehrin hem giriş hem de çıkış kısımları yuvarlak taş kapılarla korunuyordu.
Derinkuyu yeraltı şehri gizemi çoğunlukla çözülmüş olsa da hala daha gizemini koruyan yerleri var. Bir labirent yapısına sahip olan şehrin tarihi ise Milattan Önce 8. yüzyıla dayanır. Tarihçilere göre Derinkuyu yeraltı şehri, Firgler veya Hititler tarafından kurulmuştur. Keşfedilmesi ise oldukça yakın geçmişte mümkün olmuştur. 1960 yılına kadar keşfedilmemesine karşın bir inşaat çalışması sırasında tesadüfen ortaya çıkmıştır. Dünyanın en büyük yeraltı şehirleri arasında ilk sıralara girmiştir.
Edinburgh Mahzenleri – İskoçya
İskoçya’nın başkent şehri Edinburgh’da yer alan yeraltı mahzenleri hem gizemi hem de dillerde dolaşan efsaneleri ile oldukça merak edilen bir yapıdır. Mahzenin tarihi, 1700 yıllarına kadar uzanır. Genellikle hayaletler, seri katiller gibi korku dolu fantastik hikayelere konu olmuştur. Dünyanın en büyük yeraltı şehirleri arasında mahzenlerin ne işi var diye sorabilirsiniz, cevabı ise şehirler kadar büyük olmasından kaynaklanıyor.
Dixia Cheng – Çin
Dixia Cheng yeraltı şehri, Pekin’de yer alır. Bu şehir, aslında antik bir yerleşke değildir. Nedeni, şehrin 1970 yılında nükleer tehdit ve saldırılara karşı bir sığınak şehri olarak inşa edilmesidir. Şehrin 100’ün üzerinde giriş çıkış noktaları vardır. 2000’li yıllarda ise turistik amaçlı olarak ziyarete açılmıştır.
Ellora Mağaraları – Hindistan
Ellora, Hindistan’ın Aurangabad şehrinden 29 kilometre uzaklıkta bulunan dev bir yeraltı şehridir. Şehir, UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde yer alır. Burada karşınıza Charanandri Dağı’nın tepelerinde oyularak yapılmış 30 üzerinde mağara çıkar. Mağaraların ortasında ise ana tapınak olan Kaisala bulunur. Arkeologlar, tapınağın yapımının 150 yıl devam ettiğini ve 10 binden fazla işçinin çalıştığını bildiriyor. Dünyanın en büyük yeraltı şehirleri arasında yeri tartışılmazdır.
